Wat is een coöperatie?
Een coöperatie lijkt op een vereniging. Je richt een coöperatie op bij de notaris en schrijft deze in bij het Handelsregister. Om een coöperatie te starten zijn minimaal twee personen nodig. De coöperatie is een rechtspersoon. Dit betekent dat de coöperatie als bedrijf aansprakelijk is bij schulden. Bij een tekort aan financiële middelen zijn de leden elk voor een gelijk deel verantwoordelijk. Dit kun je beperken of uitsluiten door het oprichten van een coöperatie met beperkte aansprakelijkheid (BA) of uitgesloten aansprakelijkheid (UA). Meer details over de oprichting vind je bij de Kamer van Koophandel of de notaris.
Waarom een coöperatie starten?
“De coöperatie is van en voor de leden, met als doel hen economisch voordeel te verschaffen.”
Er zijn drie soorten coöperaties, elk met een ander doel:
- Bedrijfscoöperatie: de leden hebben elk een eigen bedrijf, de coöperatie zorgt voor inkoop, verkoop en/of bepaalde diensten. Zie de melkboeren uit de inleiding.
- Consumentencoöperatie: de coöperatie koopt voordelig goederen in voor de leden.
- Producten- of dienstencoöperatie: leden zijn tevens werknemer van de coöperatie en bieden allen hetzelfde product of dezelfde dienst aan.
Rechtsvorm en besturing
De rechtsvorm van de coöperatie is bedoeld als samenwerkingsvorm, met als voordeel dat de oprichtingskosten relatief laag zijn. Een coöperatie kan de aansprakelijkheid van de leden ten opzichte van derden uitsluiten. In de oprichtingsakte met statuten moet je goede afspraken maken over de winstverdeling. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat leden die een periode niets doen, ook geen winst krijgen. De coöperatie fungeert vooral als tussenpersoon tussen leden en opdrachtgevers. Met één bestuurder die dit regelt en verder weinig bevoegdheden heeft.
Offertes en opdrachten
Als twee of meer leden van de coöperatie gezamenlijk willen aanbieden op een opdracht, dan maken zij ook een gezamenlijke offerte. De werk- en omzetverdeling maak en stel je vast met de coöperatie. Een raamovereenkomst regelt alle standaard zaken, zoals de onderlinge verantwoording en aansprakelijkheid. Vervolgens biedt de coöperatie de offerte aan. De opdrachtgever heeft hierdoor één formeel aanspreekpunt voor de gehele opdracht. De leden van de coöperatie zijn niet onbeperkt aansprakelijk voor fouten van hun partners.
Fiscale aspecten
Een coöperatie is een zelfstandige rechtspersoon die btw moet afdragen en in een aantal gevallen ook vennootschapsbelasting. Als je via een coöperatie werkt, blijf je ondernemer voor de inkomstenbelasting. Winstuitkeringen worden in de meeste gevallen gezien als 'verlengstukwinst', waardoor je geen dubbele belasting betaalt. Zoek je nog naar de juiste rechtsvorm voor samenwerking? Vul dan hier het keuzeschema in.
Modelovereenkomst
Als (startende) ondernemers zich verenigen in een coöperatie om via de coöperatie aan opdrachten te komen, kan er een verkapt dienstverband ontstaan. Bijvoorbeeld: de coöperatie zoekt opdrachtgevers en regelt het contract tussen ondernemer en opdrachtgever. Vervolgens factureert de coöperatie de opdrachtgever namens de ondernemer voor de gewerkte uren. De opdrachtgever betaalt dan aan de coöperatie, die het bedrag stort op de rekening van de ondernemer. In deze situatie speelt de coöperatie de rol van detacheerder.
Als je geen andere opdrachtgevers hebt buiten de coöperatie, dan ben je in loondienst van de coöperatie. Deze moet dan loonbelasting en premies afdragen.
Opdrachten krijgen via de coöperatie kan wel wanneer de coöperatie alleen bemiddelt. Er is dan een driepartijencontract waarin je samen met de opdrachtgever de werkafspraken bepaalt. De coöperatie mag wel diensten aanbieden die geen verband houden met de werkafspraken. Hoewel de VAR is afgeschaft en de wet DBA wordt vervangen in 2021, is het belangrijk om het ontbreken van een gezagsrelatie vast te leggen en te kunnen bewijzen. Een coöperatie is dus geen vervanging voor de modelovereenkomsten of wet DBA!
Let altijd op de regels van de Belastingdienst met betrekking tot zelfstandig ondernemen (gezag, meerdere opdrachtgevers, aantal uren, reclame voor jezelf etc.). Lees ook het artikel 'wanneer ben ik zelfstandig ondernemer voor de Belastingdienst?'
Andere artikelen die ook interessant voor je kunnen zijn:
Model | Juiste rechtsvorm kiezen voor samenwerking
