Vele zzp’ers leggen geen geld opzij voor oudedagsreserve

Dat blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Multiscope in opdracht van BrightPensioen. Deze groep zzp’ers kan voor problemen komen te staan op het moment dat ze met pensioen gaan. Dan moet er namelijk belasting worden betaald over het FOR-bedrag, terwijl ze dat niet (geheel) apart hebben gezet.

Valkuil voor flink wat zzp’ers

Sjaak Zonneveld, directeur BrightPensioen: “We hadden wel het idee dat niet alle zzp’ers die gebruikmaken van de FOR dat bedrag of een deel daarvan ook werkelijk apart zet. Maar harde cijfers daarover bestaan niet. Vandaar dat wij dit hebben laten onderzoeken. Dat ruim een kwart van de FOR-gebruikers in werkelijkheid niets apart zet, is meer dan wij hadden verwacht. Dit is echt een valkuil voor flink wat zzp’ers.”

Probleem verschilt per zzp-groep

Het probleem is het grootst onder zzp’ers met een mbo-opleiding (40%). Bij zzp’ers met een hbo-opleiding is dat 30% en bij zzp’ers met een WO-opleiding 13%. Van alle zzp’ers is 39% niet op de hoogte dat er belasting moet worden betaald over het FOR-bedrag dat wordt opgebouwd. Bij de groep zzp’ers die wel gebruikmaakt van de FOR weet 11% dat niet.

Van degenen die de FOR daadwerkelijk apart zetten, doet 52% dat op een spaar- of bankrekening en belegt daar dus niet mee. Vrouwen zetten vaker (60%) het hele FOR-bedrag apart dan mannen (41%). 32% van de zzp’ers die van de FOR gebruikmaken, heeft geen idee van de hoogte van de opgebouwde fiscale oudedagsreserve.

Veel onwetendheid over de fiscale oudedagsreserve

Er is veel onwetendheid onder de zzp’ers, constateert Zonneveld. “Je zou bij gebruik van de FOR de voorwaarde kunnen opnemen dat het geld daadwerkelijk apart moet worden gezet. Dat moet voorkomen dat mensen de belastingclaim niet kunnen betalen in de toekomst. Ook zorgt het ervoor dat mensen daadwerkelijk een reserve zullen aanleggen. En daarmee wordt voorkomen dat de reservering alleen op papier staat. Tegelijkertijd zouden de regels voor het opnemen van lijfrente in geval van financiële nood versoepeld moeten worden. Nu kan dat alleen bij arbeidsongeschiktheid, maar er zijn meer ondernemersrisico's die het noodzakelijk maken om bij je geld te kunnen komen.”

Oplossing om niet in één keer de belasting te betalen

Een zzp’er mag als ondernemer voor de inkomstenbelasting jaarlijks een deel van de winst reserveren: de zogenoemde fiscale oudedagsreserve (FOR). Voor het vormen van een oudedagsreserve is het niet noodzakelijk dat er daadwerkelijk geld opzij wordt gezet. Het is een reservering van een deel van de winst (9,44%) met in 2022 een maximum van € 9.632. De reservering zorgt voor uitstel van belastingheffing over dat deel van de winst. Dit levert de zzp’er dus op de korte termijn belastingvoordeel op.

Zodra de zzp’er met pensioen gaat of de onderneming staakt, valt de opgebouwde oudedagsreserve in één keer vrij. Dit betekent dat hij of zij ook in één keer de belasting zou moeten betalen over de gehele FOR. Om dat te voorkomen kan de zzp’er de FOR afstorten als lijfrente om deze te laten uitkeren in periodieken. Daardoor hoeft hij of zij niet de gehele belastingclaim in één keer te betalen. Bovendien betaal je na je AOW-leeftijd in de regel minder belasting.